گذرگاه خدمات دولت (GSB)
یکی از مهمترین جلوه‌های اثربخش فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌کارگیری آن در بازآفرینی دولت و ارائه خدمات است حرکت در مسیر ایجاد تحول در نظام اداری به‌منظور ارتقای بهره‌وری، ایجاد دولت پاسخگو و شفاف،دولت فراگیر و در دسترس و چابک در ارائه خدمات نیازمند بهره‌گیری هوشمندانه از ابزارها و قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد دولت الکترونیکی است .حرکت به سمت دولت الکترونیکی یکپارچه و تعامل‌پذیر نیازمند تدوین زیرساخت‌هایی با محوریت سازمان فناوری اطلاعات و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می باشد.
یکپارچه‌سازی اطلاعات و خدمات در راستای تحقق توسعه دولت الکترونیک همواره نیازمند وجود بستری برای تبادل و به اشتراک‌گذاری داده‌ها و خدمات می باشد. این عمل در لایه‌های مختلف و در فرایندهای کاری ارائه خدمات صورت می‌گیرد. سطح اول ایجاد بستر فیزیکی و اتصال کلیه دستگاه‌ها به گذرگاه خدمات دولت است و در لایه‌های بالاتر سطوح نرم‌افزاری و تبادل الکترونیکی اطلاعات صورت می‌گیرد. به‌عنوان نمونه اگر خدمات دولت نیازمند چند اطلاع پایه‌ای شامل هویت اشخاص حقیقی و حقوقی، هویت آدرس، مکان و مالکیت هستند گذرگاه خدمات دولت دسترسی به این اطلاعات را طی فرایندهای مدون شده فراهم می‌سازد. بنابراین می توان گفت ایجاد گذرگاه خدمات دولت از جمله مهم ترین زیرساخت عای تحقق دولت الکترونیکی است.
پیاده‌سازی دولت الکترونیک نیازمند آن است که تمامی سازمان‌های دولتی برای ارائه خدمات خود داده‌ها را در دسترس سایرین قرار دهند و با استفاده از فناوری اطلاعات تسهیل در کسب‌وکار و ارائه هر چه سریع‌تر خدمت را فراهم آورند که این مهم تنها از طریق گذرگاه خدمات دولت یا Government Service Bus دست می‌یابد که به اختصار GSB خوانده می شود.
راه اندازی گذرگاه خدمات دولت (GSB) از دو جنبه دارای اهمیت است:
- فرآیندهای یکپارچه‌سازی سازمان‌های دولتی به‌عنوان ارائه‌دهنده سرویس و اطلاعات برای استفاده در سایر بخش‌ها در قالبی استاندارد و متحدالشکل (فاز شناسایی سرویس‌ها و پیاده‌سازی آن‌ها به‌صورت استاندارد)
- هر سازمان دولتی به‌عنوان دریافت‌کننده سرویس بتواند به گذرگاه خدمات دولت به عنوان بستری یکپارچه متصل شده و از خدمات سایر بخش‌ها استفاده کند.
وضعیت تبادل اطلاعات بین دستگاه‌ها قبل و بعد از اتصال به گذرگاه خدمات دولت
در شکل‌های زیر وضعیت تبادل اطلاعات بین دستگاه‌ها قبل و بعد از اتصال به گذرگاه خدمات دولت قابل مشاهده است.
مکانیزم اتصال به GSB
پیاده‌سازی دولت الکترونیک نیازمند آن است که تمامی سازمان‌های دولتی برای ارائه خدمات خود داده‌ها را در دسترس سایرین قرار داده و با استفاده از فناوری اطلاعات، تسهیل در کسب‌وکار و ارائه هر چه سریع‌تر خدمت را فراهم آورند که این مهم تنها از طریق پیاده‌سازی گذرگاه خدمات دولت (GSB) و اتصال سازمان‌ها به این بستر به دست می آید. هر یک از دستگاه‌های اجرایی استانی و یا زیرمجموعه، پس از اتصال به شبکه اختصاصی دستگاه مرکزی و با هماهنگی واحد فناوری اطلاعات ستاد مرکزی دستگاه می‌توانند از خدمات گذرگاه GSB استفاده نمایند.
نحوه عملکرد و مکانیزم‌های ارائه خدمت در GSB
- ارسال درخواست سرویس به گذرگاه خدمات دولت توسط سرویس‌گیرنده
- بررسی و ارسال خودکار درخواست سرویس به دستگاه مربوطه توسط گذرگاه خدمات دولت
- ارسال پاسخ سرویس به گذرگاه خدمات دولت توسط سرویس‌دهنده
- بررسی و ارسال خودکار پاسخ سرویس به دستگاه مربوطه توسط گذرگاه خدمات دولت
نحوه ارتباط بانك‌هاي اطلاعاتي کشور از طریق گذرگاه خدمات دولت
در شکل زیر نحوه ارتباط بانك‌هاي اطلاعاتي پايه، گذرگاه خدمات دولت و دستگاه های اجرایی نشان داده‌شده است.
گذرگاه خدمات دولت (GSB) به عنوان اولین گذرگاه در سال 95 به بهره‌برداری رسید و وظیفه آن پاسخگویی به استعلامات بین دستگاهی در مدل تجاری G2G می‌باشد. در گذرگاه خدمات دولت، به جای اینکه دستگاه‌های اجرایی برای تبادل اطلاعات و داده‌ها و اخذ استعلامات سطح کلان با یکدیگر ، سرویس الکترونیکی مجزایی ایجاد کنند، به این گذرگاه وصل می‌شوند و با توجه به استانداردها و سطح امنیت بالا، خدمات الکترونیک مرتبط با دولت را تبادل یا دریافت می‌کنند. هدف گذرگاه خدمات دولت یکپارچه‌سازی خدمات دستگاه‌های دولتی و دریافت استعلامات بین دستگاهی بر روی شبکه ملی اطلاعات است.
دومین گذرگاه هم در سال 1398 با عنوان گذرگاه عمومی خدمات دولت (PGSB) با توجه به نیاز کسب‌وکارها به استفاده از خدمات دولتی سازمان فناوری اطلاعات ایران راه‌اندازی شد که برای ارائه خدمات و استعلام بین دستگاه‌های اجرایی با کسب‌وکارها یا خدمات بین دستگاهی که بر بستر شبکه‌های عمومی شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت قرار دارند، استفاده می‌شود(مدل تجاری G۲B).
در مقاله مروری بر GSB و PGSB به طور تفصیلی به این موضوع پرداخته ایم. برای مطالعه مقالات مرتبط به صفحه اخبار و مقالات مراجعه نمایید.
سازمان فناوری اطلاعات ایران مالک این پروژه‌ها می‌باشد ولی کلیه چرخه حیات این پروژه‌ها شامل تأمین و تجهیز زیرساخت، طراحی و پیاده‌سازی پلتفرم، بازاریابی، فروش و پشتیبانی توسط اپراتورهای منتخب انجام خواهد شد و بعد از هفت سال کلیه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به سازمان فناوری اطلاعات منتقل می‌گردد.
دیدگاهتان را بنویسید