مصوبه الزامات دستگاه های اجرایی پیرو موضوع پنجره واحد خدمات دولت

مصوبه شماره یک جلسه بیست و چهارم شورای اجرایی فناوری اطلاعات

دستورالعمل اجرایی و الزامات فنی موضوع بند «و» تبصره (7) قانون بودجه سال 1401

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در تاریخ بیست و شش تیرماه یک هزار و چهارصد و یک مصوبه شماره یک جلسه بیست و چهارم شورای اجرایی فناوری اطلاعات را منتشر کرد. طی این مصوبه به شرح وظایف و مسئولیت های دستگاه های اجرایی پیرو موضوع پنجره واحد خدمات دولت پرداخت شده است. سیتاد، اپراتور اول گذرگاه خدمات دولت در ادامه به ارائه متن این مصوبه پرداخته است. این مصوبه از پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور دریافت شده است.

مقدمه

شورای اجرایی فناوری اطلاعات در بیست و چهارمین جلسه شورا مورخ 03/03/ 1401 در اجرای تکالیف تبصره (7) قانون بودجه سال 1401 و اسناد بالادستی ازجمله مصوبات شورای عالی فضای مجازی، هیئت وزیران و مجلس شورای اسلامی و احصاء اقدامات مرتبط با سامانه‌ها و پروژه‌های فناوری اطلاعات در سند تحول دولت ابلاغی به شماره 158483 مورخ 08/12/1400 با رویکرد تسهیل ارائه خدمات هوشمند، تغییر جهت ارائه خدمت توسط دولت به سمت مردم و کسب‌وکارها، امکان مشاهده‌پذیری خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی مشمول در یک پنجره ملی، معماری و الزامات فنی ارائه خدمات هوشمند (الکترونیکی) در پنجره واحد خدمات هوشمند و پنجره ملی خدمات هوشمند دولت (جز 2) و دستورالعمل اجرایی (جز 4) بند « و » تبصره (7) قانون بودجه سال 1401 مصوبه پیشنهادی سازمان اداری و استخدامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات را به شرح مواد زیر تصویب نمود.

ماده 1– تعاریف و اختصارات بکار رفته در این مصوبه به شرح ذیل است:

1. دستگاه های اجرایی: دستگاه‌های موضوع ماده (29)  قانون پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و نهادهای عمومی
2. وزارت: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
3. پنجره واحد دستگاه: پنجره واحد خدمات هوشمند دستگاه‌های ماده (29) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه و نهادهای عمومی موضوع جز 3 بند و تبصره 7 قانون
4. پنجره ملی: پنجره ملی خدمات هوشمند دولت، پنجره‌ای واحد و یکپارچه‌ای که از طریق پنجره واحد دستگاه‌ها دسترسی همه کاربران به تمام خدمات الکترونیک و هوشمند دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 2۹ قانون برنامه ششم و بر اساس جز 4 بند و تبصره7 قانون بودجه 1401 توسط (وزارت سازمان فناوری اطلاعات ایران) به نشانی https://my.gov.ir فراهم می‌سازد.
5. پایگاه اطلاعات پایه: کلیه پایگاه‌های داده و اطلاعاتی که در ایجاد و ارائه خدمات الکترونیکی و هوشمند و اجرای فرآیندهای الکترونیکی نقش پایه‌ای داشته و ارائه این خدمات و اجرای فرآیندهای الکترونیکی وابسته به یکی یا ترکیبی از اطلاعات و داده این پایگا ه‌های پایه است.
6. کاربر: شخص حقیقی یا حقوقی که به‌منظور اخذ خدمات یا اطلاعات الکترونیکی و متناسب با سطح احراز هویت از طریق آدرس مستقیم یا ارجاع غیرمستقیم به پنجره مراجعه و حسب نیازمندی و مطابق با مقررات، خدمات و اطلاعات دریافت کند.
7. احراز هویت یکپارچه و یکباره SSO: خدمتی است که توسط وزارت (سازمان فناوری اطلاعات ایران) به منظور ورود یکپارچه و یکباره به پنجره ملی و پنجره واحد دستگاه و سایر سامانه‌های یکپارچه ملی ایجاد و بهره‌برداری شده است. این خدمت خود دارای سه سطح احراز هویت است.
8. خدمت هوشمند: خدمت هوشمند یک خدمت الکترونیکی یا دیجیتال است که با حذف یا کاهش عامل انسانی و جایگزینی آن با سیستم‌ها یا پلتفرم‌های هوشمند مبتنی بر تحلیل داده‌های جمع آوری شده از کاربران با استفاده از قواعد اطلاعاتی و ابزارهای داده‌کاوی و هوش مصنوعی کل فرآیند یا بخشی از فرآیند درخواست خدمت، تولید/ پردازش خدمت و تحویل خدمت را انجام می‌دهد.
9. امضا الکترونیکی: مطابق جزء (ی) ماده (2) قانون تجارت الکترونیکی عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو منطقی متصل شده به (داده‌پیام) است که برای شناسایی امضاءکننده (داده‌پیام) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
10. سامانه یکپارچه پیام ایران: موضوع مصوبه شماره 2 جلسه 16 شورای اجرایی فناوری اطلاعات سامانه‌ای است که با استفاده حداکثری از زیرساخت‌های دولت الکترونیکی شامل خدمات پیامک و USSDسکوی دولت همراه و سامانه کارپوشه ملی ایرانیان، امکان ارسال و دریافت الکترونیکی بدون واسطه اعلان‌ها و مکاتبات بین دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی کشور با اشخاص حقیقی و حقوقی که توسط وزارت (سازمان فناوری اطلاعات ایران( به نشانی  https://payam.iran.irفراهم کرده و در حال ارائه خدمات است.
11. دولت همراه: نسخه ویژه تلفن همراه پنجره ملی است که بر روی ابزارهای همراه در قالب خدمات برنامه کاربردی دولت همراه App، کد USSDبا سرشماره # 4 * و سر شماره پیامکی 4040 ایجاد می‌شود.
12. شورای اجرایی: شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور
13. کارگروه تعامل‌پذیری: کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیک

بخش اول – معماری، ضوابط و الزامات فنی

فصل او ل- ضوابط عمومی و تبادل اطلاعات

ماده 1_

دستگا هه‌ای اجرایی مشمول مکلف‌اند حداکثر تا پایان شهریورماه 1401 معماری و الزامات فنی پنجره واحد دستگاه خود را با بخش اول این مصوبه (موضوع جز دو (2) بند و تبصره هفت (7) قانون بودجه 1401 منطبق نمایند.

تبصره – درصورتی‌که پنجره واحد دستگاه در سال 1401 ایجاد یا بازطراحی و پیاده سازی میشود، رعایت معماری و الزامات بخش اول این مصوبه در تمامی مراحل ایجاد یا بازطراحی و پیاده سازی پنجره واحد دستگاه الزامی است.

ماده 2- معماری و اجزای خدمات دولت هوشمند

معماری و ساختار اجزای ارائه دهنده خدمات دولت هوشمند در 5 لایه به شرح زیر است و کلیه دستگاه‌های اجرایی متولی پنجره های واحد دستگاه و پایگاه اطلاعات پایه مکلف‌اند با ترتیبات زیر نسبت به تبادل اطلاعات و ارائه خدمات به اشخاص اقدام نمایند.

لایه اول: پنجره ملی به عنوان تجمیع‌کننده خدمات پرکاربرد پنجره‌های واحد دستگاه و ارائه آن به اشخاص به صورت اختصاصی، موضوع جز 4 بند و تبصره 7 قانون بودجه 1401 است که کاربران می‌توانند پس از ورود به این پنجره به پنجره واحد دستگاه‌ها بدون درخواست مجدد ورود دسترسی داشته باشند.

لایه دوم: لایه دسترسی مردم به خدمات است که در اجرای جز 2 بند و تبصره 7 قانون بودجه 1401 با احراز هویت یکپارچه و یکباره کاربران پنجره ملی یا پنجره واحد دستگاه‌ها با یکبار ورود به کلیه سامانه‌ها و خدمات بدون نیاز به ورود مجدد دسترسی دارند.

لایه سوم: پنجره واحد دستگاه‌های اجرایی مسئول ارائه خدمات تخصصی دستگاه به اشخاص موضوع جز 3 بند و تبصره 7 قانون بودجه 1401 هستند. این پنجره ها از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات با سایر اجزا ارتباط دارند.

لایه چهارم: مرکز ملی تبادل اطلاعات  NIX که شامل بستر نرم‌افزاری GSB/PGSB و شبکه ای تبادل اطلاعات IX در کشور است که بر اساس ماده 67 قانون برنامه ششم ایجادشده است و کلیه تبادلات داده دستگاه‌های اجرایی باید بر این بستر انجام شود .

لایه پنجم: پایگاه‌های اطلاعات پایه بر اساس مصوبه 54 شورای عالی فضای مجازی و اصلاحات کارگروه تعامل‌پذیری بر عناوین پایگاه‌ها است. اکثر خدمات دولت نیازمند دسترسی به این پایگاه‌های اطلاعات به منظور پیاده سازی خدمت و احراز یا اعتبار سنجی متقاضیان خدمات هستند.

فصل دوم – ویژگی‌های اختصاصی پنجره ملی

پنجره ملی علاوه بر لزوم اجرای تمام ویژگی‌های اختصاصی پنجره واحد دستگاه مندرج در فصل بعد، لازم است به صورت اختصاصی موارد زیر را نیز رعایت کند.

ماده 3- ایجاد پنجره ملی خدمات دولت هوشمند

به منظور تسهیل دسترسی کلیه کاربران و متقاضیان خدمات دیجیتالی و هوشمند دستگاه‌های اجرایی، وزارت سازمان فناوری اطلاعات ایران موظف است پنجره ملی را به گونه‌ای پیاده‌سازی و استقرار دهد که کاربران تنها یکبار در این پنجره ثبت نام نموده و برای اخذ خدمت بر اساس سطوح دسترسی متناسب با خدمات وارد پنجره واحد دستگاه شوند.

تبصره –کلیه دستگاه‌های اجرایی مشمول موظف‌اند تا پایان شهریورماه 1401 بر اساس قانون بودجه سال 1401 راه اندازی پنجره واحد دستگاه خود و اتصال آن به پنجره ملی را در اولویت اقدام و تخصیص اعتبار قرار دهند به نحوی که حداقل یک سوم خدمات پرکاربرد خود را تا پایان شهریور 1401، یک سوم دیگر تا پایان سال 1401 و باقی خدمات را تا نیمه اول سال 1402 از این طریق ارائه نمایند.

ماده 4- ثبت نام در پنجره ملی و احراز هویت یکپارچه و یکباره

به منظور ارائه خدمات یکپارچه به کاربران، وزارت) سازمان فناوری اطلاعات ایران( باید پنجره ملی را به نحوی پیاده‌سازی و استقرار دهد که کاربران حقیقی و حقوقی فقط یکبار در آن با طی فرآیند حراز هویت و تطبیق مالکیت شماره تلفن همراه با شماره ملی متقاضی، ثبت نام نمایند. اقلام اطلاعاتی مورد نیاز برای ثبت نام اشخاص حقیقی شماره ملی، شماره تلفن همراه متعلق به شخص و تاریخ تولد است. پس از ثبت نام و تأیید اطلاعات توسط کاربر، ورود به پنجره ملی تنها با شماره ملی و اخذ پیامک رمز عبور انجام می‌گیرد.

ماده 5- نحوه ورود اشخاص حقوقی

وزارت (سازمان فناوری اطلاعات ایران) موظف است برای اشخاص حقوقی با دریافت اطلاعات کد ملی و تاریخ تولد و شماره تلفن همراه مدیرعامل و شناسه ملی شخص حقوقی را استعلام نموده و اطلاعات متناسب با درخواست دستگاه خدمت دهنده شامل اطلاعات کد ملی، نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد، نام پدر و شماره تلفن همراه صاحب امضاء را برای دستگاهی که کاربر متقاضی استفاده از خدمات آن از طریق پنجره ملی است، ارسال کند.

ماده 6- سطوح احراز هویت و ورود یکباره

پنجره ملی باید متناسب با سطح دسترسی مورد نیاز، اطلاعات متناسب با درخواست دستگاه سرویس دهنده (از قبیل کد ملی، نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد، نام پدر و شماره موبایل کاربر) را برای دستگاهی که کاربر متقاضی استفاده از خدمات آن از طریق پنجره ملی است، ارسال کند. کاربران می‌توانند متناسب با سطح دسترسی تعیین شده توسط دستگاه خدمت دهنده با یکبار احراز هویت یکپارچه و یکباره، به تمامی بخش‌های سامانه پنجره ملی و خدمات دستگاه‌های اجرایی پذیرفته شده در پنجره ملی دسترسی داشته باشند.

تبصره – وزارت مکلف است سطوح احراز هویت شامل سه سطح 1- تطبیق اطلاعات هویتی متقاضی با اطلاعات وی در پایگاه هویت ایرانیان و تطبیق با پایگاه اطلاعات شبکه احراز هویت کاربران ارتباطی (شاهکار) 2- تطبیق اطلاعات زیست سنجه (بیومتریک) متقاضی با اطلاعات زیست-سنجه (بیومتریک) ثبت شده از وی در پایگاه هویت ایرانیان 3- استفاده از امضای الکترونیکی برای انکارناپذیری فرایند درخواست تا دریافت خدمت را تا پایان سال 1401 راه اندازی نماید.

ماده 7- پیشبینی‌ پذیری خدمات

پنجره ملی باید متناسب با تحلیل ویژگی‌های شخصی مواعد زمانی قانونی، وضعیت خدمات درخواستی کاربر و سوابق درخواست‌های پیشین با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی، خدمات مورد انتظار شخص را پیشبینی و دسترسی به خدمات مذکور را با اعلام یا هشدار تسهیل نماید.

ماده 8- پشتیبانی کاربران

وزارت مکلف است به منظور پشتیبانی 24*7 از کاربران پنجره ملی، ظرف حداکثر شش ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به راه اندازی مرکز تماس پنجره ملی اقدام تا در تعامل با دستگاه‌های اجرایی (مدیریت ارتباط با کاربران) مشکلات کاربران را در حداقل زمان بررسی و حل نمایند.

تبصره- دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند از طریق روشهای: سامانه پیام ایران، ثبت تیکت، پشتیبانی تلفنی و راهنمای برخط و امکان سامانه مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM)، پست الکترونیکی یا کاربرگ (فرم) الکترونیکی یا پیامک با کد رهگیری پاسخگوی مرکز تماس پنجره ملی و کاربران باشند.

ماده 9_ ارزیابی تکالیف دستگاه‌های اجرایی در اتصال به پنجره ملی

وزارت مکلف است نحوه پیاده‌سازی پنجره واحد دستگاه‌ها و اتصال و ارائه خدمات در پنجره ملی را مطابق مواعد زمانی تعیین شده این مصوبه و مواعد قانونی به صورت ماهانه ارزیابی و گزارش میزان همکاری دستگاه‌های اجرایی و کیفیت خدمات ارائه شده را به رئیس جمهور گزارش نماید. همچنین وزارت مکلف است به نحو مقتضی نسبت به معرفی خدمات ارائه شده در پنجره ملی به مردم اقدام نماید.

فصل سوم – تبادل داده‌ها و اطلاعات ملی

ماده 10_

دستگاه‌های ارائه دهنده داده و اطلاعات پایه به ویژه اطلاعات هویتی، موظف‌اند داده و اطلاعات موردنیاز خدمت پنجره واحد دستگاه ها را طبق مصوبات کارگروه تعامل پذیری و از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات در دسترس دستگاه ارائه دهنده خدمت و پنجره ملی قرار دهند.

ماده 11_

به استناد مصوبه جلسه 54 شورای عالی فضای مجازی تبادل داده و اطلاعات بین دستگاه‌های ماده 2۹ قانون برنامه ششم توسعه با دستگاه‌های اجرائی و یا کسب‌وکارها صرفاً از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات(NIX) و اجزاء آن با رعایت استانداردهای آن مرکز و شرایط زیر انجام می‌شود.

کلیه پنجره واحد دستگاه‌ها و پنجره ملی که در سطح ملی ارائه خدمت می‌نمایند لازم است به مرکز ملی تبادل اطلاعات متصل شوند.

کلیه پایگاه‌های اطلاعات پایه لازم است به مرکز ملی تبادل اطلاعات متصل شده و با رعایت قوانین و مقررات اقدام به ارائه خدمات تبادل داده و اطلاعات در قالب استعلام یا گواهی به پنجره واحد دستگاه و پنجره ملی نمایند.

کلیه مراکز تبادل اطلاعات ملزم به نگهداری داده ترافیک و داده‌های دسترسی برای حداقل شش ماه هستند.

دسترسی مستقیم کلیه دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی غیردولتی به مرکز ملی تبادل اطلاعات بلامانع است.

هرگونه تبادل اطلاعات خارج از مرکز ملی تبادل اطلاعات فاقد ارزش حقوقی و ممنوع است .

تبصره 1- دستگا ه‌های اجرایی می‌توانند به منظور تبادل داده و اطلاعات بین دستگاه‌های اجرایی وابسته و اشخاص حقوقی تحت نظارت خود، پس از اخذ موافقت اصولی از کارگروه تعامل‌پذیری، مرکز تبادل اطلاعات موضوعی یا منطقه‌ای ایجاد نمایند. تبادل داده و اطلاعات بین مراکز تبادل اطلاعات موضوعی یا منطق‌های بدون عبور از مرکز ملی تبادل اطلاعات ممنوع است.

تبصره 2- اپراتورهای ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی و هوشمند حسب طرح کسب‌وکار و در چارچوب مقررات و تأییدیه کارگروه تعامل پذیری می‌توانند به مراکز تبادل اطلاعات متصل و خدمات ارائه نمایند.

تبصر ه 3- وزارت موظف است نسبت به توسعه ظرفیت مرکز ملی تبادل اطلاعات و اجزای آن برای اجرای این مصوبه اقدام نماید.

تبصره 4 – دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند نسبت افزایش کیفیت داده ها با تکمیل و تصحیح (پاکسازی) داده‌های پایگاه های اطلاعات پایه برای ارائه خدمات الکترونیکی و هوشمند اقدام نمایند.

فصل چهارم – ویژگی‌های پنجره واحد دستگاه

ماده 12 – پیاده‌سازی و استقرار پنجره واحد دستگاه

دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند تا پایان شهریورماه 1401 پنجره واحد خدمات دستگاه خود را با رعایت این مصوبه و با تجمیع کلیه سامانه‌ها و درگاه‌های خود، پیاده‌سازی و استقرار داده یا در صورت وجود تکمیل و تطبیق دهند. به نحوی که مواعد زمانی ذکرشده در تبصره ماده (4) این مصوبه برای میزان پوشش خدمات مبتنی بر پنجره ملی رعایت شود.

ماده 13 – نحوه اتصال به پنجره ملی

به منظور ارائه خدمات یکپارچه به کاربران، کلیه دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند با رعایت استانداردهای اعلامی وزارت با استفاده از تبادل وب‌سرویس/ها و احراز هویت یکپارچه و یکباره پنجره ملی، امکان ورود کاربران به پنجره واحد دستگاه خود را از طریق پنجره ملی پیاده سازی و اجرا نمایند.

تبصره- کلیه دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند در بخش ورود و ثبت نام کاربران خود امکان ورود و ثبت نام با استفاده از احراز هویت یکپارچه و یکباره پنجره ملی را با درج گزینه ورود از طریق « دولت من» ایجاد نمایند.

ماده 14 – شیو ه ارائه خدمت

دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند کلیه خدماتی که از طریق پنجره واحد دستگاه و پنجره ملی ارائه می‌دهند را به گونه‌ای طراحی نمایند که کل خدمت بدون مراجعه حضوری، برخط و آنی و حتی المقدور به صورت هوشمند ارائه شود.

تبصره –دستگاه‌های اجرایی باید پس از دریافت درخواست خدمت از کاربران، در صورت نیاز به فرآیند کارشناسی، زمان موردنیاز برای تحویل خدمت و ارائه پاسخ نهایی را به صورت مشخص و دقیق در پنجره واحد دستگاه به متقاضی خدمت اعلام و اطلاع رسانی نموده و مطابق آن عمل کنند.

تبصره – دستگاه مکلف است نسبت به اطلاع رسانی و اعلام عمومی زمانه‌ای عدم ارائه خدمات برخط به دلایل موجهی نظیر پشتیبان گیری، به روزرسانی‌های فنی و امنیتی و رخدادهای غیرقابل پیشبینی اقدام نماید.

ماده 15 – نشانی محل اقامت

در کلیه کاربرگ‌های پنجره واحد دستگاه، در صورت نیاز به دریافت آدرس (شرح نشانی) با استفاده از سرویس‌های الکترونیکی دریافت شرح نشانی کد پستی امکان‌پذیر شود. پنجره واحد دستگاه با استعلام کدپستی، شرح نشانی مربوط را به صورت غیرقابل ویرایش نمایش داده و پس از تائید کاربر وارد مراحل بعدی ارائه خدمت شود.

تبصره- در صورت عدم تائید آدرس توسط کاربر، به ویژه در خصوص خدمات موضوع قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم (موسوم به قانون مالیات بر خانه‌های خالی) ارائه خدمت متوقف شده و کاربر موظف است نسبت به تعیین کد پستی و شرح نشانی صحیح خود با استفاده از خدمات پایگاه اطلاعات پایه کد پستی اقدام نماید. ادامه خدمت منوط به اعلام کد پستی صحیح و تائید شرح نشانی در پنجره واحد دستگاه است.

ماده 16 – نشانی محل اقامت قانونی

برای ارائه خدماتی که طبق ضوابط و مقررات الزاماً باید مبتنی بر محل اقامت قانونی اشخاص باشد، در پنجره واحد دستگاه، کد پستی محل اقامت قانونی شخص را از پایگاه محل اقامت اشخاص حقیقی مستقر در سازمان ثبت احوال یا اشخاص حقوقی در سازمان ثبت اسناد و املاک دریافت و پس از تائید کاربر، خدمت ارائه شود.

تبصره- در صورت عدم تائید مکان اقامت قانونی ارائه خدمت متوقف شده و کاربر موظف است نسبت به اصلاح کد پستی مکان اقامت قانونی خود در پایگاه اطلاعات پایه مکان اقامت در اجرای قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم (موسوم به قانون مالیات بر خانه‌های خالی) طبق مصوبات کارگروه تعامل‌پذیری اقدام نماید.

ماده 17 – رابط کاربری و ویژگی فنی پنجره واحد دستگاه

در پنجره واحد دستگاه قابلیت های کاربردپذیری، طراحی و پیاده سازی به شرح زیر رعایت شود:

1. امکان بهره‌برداری از موتور جستجو داخلی یا بومی در پنجره
2. نمایش آدرس آی پی (IP) کاربر و کشور محل دسترسی، نوع مرورگر کاربر
3. ستاره‌دار نمایش دادن فیلدهای اجباری در کاربرگ‌های تکمیل و ورود اطلاعات
4. وجود قابلیت شخصی‌سازی برای خدماتی که نیاز به احراز هویت و ورود دارند مانند امکان تغییر رمز عبور، ذخیره پیوندهای (لینک‌های) بازدید شده برای تسریع در دسترسی در مراجعه بعدی
5. نمایش پیام خطا در ورود اطلاعات اشتباه و قابلیت کنترل صحت داده ورودی (برای کد ملی، شماره تلفن همراه و موارد مشابه(
6. وجود بستر و رویه‌ای برای جلب مشارکت الکترونیکی کاربران خدمت در هنگام طراحی یا برای بهبود فرآیند عرضه خدمات به گونه‌ای که ابزارهای اجرای مشارکت الکترونیکی در پنجره تعبیه شده و نحوه به کارگیری نظرات دریافتی به روشنی بیان شود.
7. روش‌ها و ابزارهای مناسب برای جمع‌آوری و تحلیل داده ترافیک‌ها و داده‌های کاربری پنجره برای بهبود مستمر وجود داشته باشد. این معیارها باید شامل نظرات و امتیازدهی کاربران، گزارش تراکنش‌های مربوط به خدمات موجود در پنجره باشد.
8. پنجره با مرورگرها و ابزارهای مختلف سازگاری داشته باشد.
9. زمان بارگذاری صفحات وب برای کاربران زیر سه ثانیه باشد.
10. متناسب با خدمات درخواستی قبلی کاربران و داده‌کاوی سوابق و درخواست‌های پیشین، خدمات مورد انتظار شخص را در دسترس اولیه کاربر قرار دهد.
11. تاریخ بروزرسانی محتوای صفحات در پنجره و نمایش آمار بازدیدکنندگان سایت شامل کل، روز جاری و برخط صفحه مهیا باشد.
12. در احراز هویت کاربران، مدیریت مدت زمان اعتبار نشست متناسب با زمان برآوردی فرایند اخذ خدمات در طراحی لحاظ شود.
13. چندزبانه بودن (Multi Language) پنجره و لزوم ارائه راهنما و معرفی خدمات حداقل به یک زبان بین المللی

تبصره- در خصوص دستگاه‌هایی که ارائه دهنده خدمات به اشخاص غیر ایرانی یا اتباع هستند بر اساس الگوی مراجعه کاربران ارائه محتوا به زبان ایشان الزامی است.

ماده 18 – قابلیت دسترسی برای توان‌یابان

قابلیت دسترسی و استفاده گروه های کم‌توان و توان‌یاب شامل افراد دارای ناتوانی جسمی یا ذهنی (نابینایی و کم بینایی، ناشنوایی و کم شنوایی، محدودیت حرکتی، ناتوانی های گفتاری، حساسیت به نور و ترکیبی از این موارد و برخی امکانات برای ناتوانی‌های یادگیری محدودیت‌های شناختی)، افراد کم‌سواد، بی بضاعت‌ها، سالمندان، افراد زیر سن قانونی و تمام اتباع خارجی ساکن کشور برای دریافت خدمات و اطلاعات موجود در پنجره واحد دستگاه پیشبینی شود.

ماده 19 – هوشمند‌سازی خدمات

دستگاه های اجرایی مکلف‌اند تا پایان سال 1401 حداقل یک سوم از خدمات خود را به گونه‌ای اصلاح نمایند که کل فرآیند درخواست، تولید و تحویل خدمت یا حداقل بخش درخواست و تحویل آن هوشمند شود. از مصادیق خدمات هوشمند در پنجره واحد دستگاه آن دسته از خدمات است که حسب مورد به کاربر احراز هویت شده بر اساس داده و اطلاعات و به‌کارگیری تحلیل داده یا داده‌کاوی یا هوش مصنوعی، خدمت را تحویل می‌دهد یا اگر زمان اعتبار و مواعد قانونی آن نزدیک است (به طور مثال می‌توان از بیمه شخص ثالث، ثبت نام فرزند، خدمات سلامت، تمدید یا موارد مشابه نام برد) و امکان ارائه هوشمند آن وجود دارد خدمت را از طریق کانال‌های ارتباطی با کاربر نظیر دولت همراه، کارپوشه ملی ایرانیان، ایران پیام تحویل کاربر نماید یا هشدار لازم بر ای دریافت خدمت را به کاربر ارائه نمایند.

ماده 20 – راهنمای کاربران

دستگاه های اجرایی موظف‌اند اطلاعات مربوط به خدمات دستگاه اجرایی و فرآیندهای اخذ خدمات در پنجره واحد دستگاه را مطابق با دستورالعمل استاندارد تارنما (وبسایت)های دستگاههای اجرایی در دسترس کاربران قرار دهند. دستور العمل مذکور توسط وزارت ارتباطات و فناو ری اطلاعات و سازمان اداری واستخدامی به روزآوری و ابلاغ میشود.

ماده 21-

دستگاه های اجرایی موظف‌اند نسبت به دریافت نظرات کاربران پس از تحویل خدمت از طریق فراخوانی وب‌سرویس نظرسنجی اقدام نمایند. انتشار بازخورد کاربران برای هر خدمت در پنجره ملی با رعایت الزامات حریم خصوصی کاربران انجام شود.

ماده 22 – شفافیت

ارائه داده‌ها و اطلاعات مطابق ماده یک مصوبه شماره یک جلسه شماره 16 شورای اجرایی فناوری اطلاعات و نیز قوانین و مقررات مرتبط با انتشار اطلاعات و شفافیت در زیر دامنه شفاف (shafaf.) پنجره واحد دستگاه الزامی است.

فصل پنجم- الزامات حفاظت از داده‌ها و امنیت

– ماده 23

دستگاه اجرایی مکلف است ضمن پایش مستمر پنجره خود، اقدامات لازم به منظور تضمین تداوم ارائه خدمت، حفظ امنیت و محرمانگی داده‌های کاربران را بر اساس اسناد بالادستی و دستورالعمل‌های امنیتی به عمل آورد.

تبصره 1- دستگاه‌های اجرایی موظف هستند از خدمات مشاور ناظر امنیتی دارای گواهی صلاحیت معتبر متناسب با سطح اهمیت دستگاه بهره گیرند؛ و حداقل یک شخص حقیقی یا حقوقی متخصص حوزه امنیت اطلاعات و فضای مجازی (دارای مدرک تخصصی یا مجوزهای مرتبط) را برای حفاظت از پنجره واحد دستگاه و داده‌های کاربران به وزارت معرفی نماید.

تبصره 2- مرکز ماهر مکلف است نسبت به پایش24*7 پنجره ملی و پنجره واحد دستگاه‌های اجرایی اقدام نماید و هرگونه آسیب پذیری و اختلال در خدمت‌رسانی را به دستگاه مربوط اعلام نمایند.

تبصره 3- حفظ محرمانگی اطلاعات و داد ه خصوصی کاربران شامل موقعیت جغرافیایی، تاریخ و زمان دسترسی، آدرس IP، مشخصات شناسنامه ای کاربران و اعضای خانواده، اطلاعات و داده‌های ناشی از خدمات دریافتی، یا هر داده، داده پیام و اطلاعاتی که محرمانگی آن در قوانین بدان ها تصریح شود الزامی است. مسئولیت حفاظت از اشخاص موضوع داده در به‌کارگیری قانونی اطلاعات مذکور، بر عهده‌ی بالاترین مقام دستگاه اجرایی است.

– ماده 24

دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند الزامات ابلاغی فنی و اجرایی مراکز داده و زیرساخت های نگهداری و ذخیره اطلاعات پنجره واحد دستگاه را به شرح زیر رعایت نمایند.

استفاده از مراکز داده مورد تائید وزارت

خرید خدمات مرکز داده از مراکز داده غیردولتی دارای تأییدیه وزارت و حداقل گواهینامه رده 2 مجاز است.

پیش‌بینی مرکز داده پشتیبان (Mirror) برابر با ضوابط فنی وزارت

پیش‌بینی مرکز داده بحران (Disaster) با رعایت اصول پدافند غیرعامل

تبصره: دستگا ه‌های اجرایی دارای مرکز داده فعال، مکلف‌اند ظرف مدت حداکثر شش ماه نسبت به اخذ تائید وزارت برای مرکز داده خود اقدام نمایند. استمرار فعالیت مرکز داده دستگاه منوط به اخذ تأییدیه مذکور است.

– ماده 25

حفظ اسرار تجاری موضوع ماده 65 قانون تجارت الکترونیکی اشخاص و هر نوع داده، اطلاعات یا داده پیامی که محرمانگی آن در قوانین بدانها تصریح شود الزامی است.

تبصره- در مواردی که اطلاعات کاربر، مطابق با قوانین و مقررات نظیر قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات یا قوانین مرتبط با موضوع حریم خصوصی و یا شفافیت در معرض افشا باشد، باید به کاربر هشدار داده شود.

ماده 26

دستگاههای اجرایی موظف‌اند:

هرگونه تعامل پیامکی با کاربران از قبیل ارسال شناسه، رمز عبور یکبارمصرف (OTP) را از طریق سرنام (Mask) پنجره واحد (4040) به شماره تلفن همراه تائید شده کاربر (کاربر باید مالک سیمکارت باشد( ارسال نمایند.

یک نسخه قابل استناد از اسناد رقومی (دیجیتالی) که در فرایند خدمت برای ارائه به کاربر تولید می شوند از قبیل نامه، مدرک؛ گواهی، ابلاغیه، مجوز و قبوض را به کارپوشه ملی ایرانیان کاربر ارسال نمایند.

بخش دوم – دستورالعمل اجرایی

فصل اول – ضوابط اجرایی و الزامی ارائه خدمات

– ماده 27

دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند در تعامل با سازمان اداری و استخدامی زمانبندی ارائه خدمات پرکاربرد خود از طریق پنجره ملی موضوع ماده 3 را حداکثر تا پایان تیرماه نهایی نموده و به وزارت اعلام نمایند.

تبصره- آن دسته از دستگاه‌های اجرایی که فرایندهای اولویت‌دار آنها توسط سازمان اداری و استخدامی کشور بهینه و ابلاغ می‌شود موظف‌اند حداکثر ظرف مدت سه ماه این خدمات الکترونیکی را ایجاد یا با فرایند بهینه ابلاغی منطبق نموده و ارائه خدمات نمایند.

– ماده 28

دستگاه‌های اجرایی قبل از ایجاد سامانه‌های جدید که به موجب قوانین یا مقررات لازم الرعایه تکلیف شده یا میشود، موظف‌اند نسبت به انطباق با معماری کلان دولت هوشمند، مفاد این مصوبه و مقررات توسعه سامانه‌ها که به تصویب شورای اجرایی فناوری اطلاعات رسیده است، اقدام نمایند.

فصل دوم – اولویت‌ها و اقدامات دستگاههای اجرایی

ماده 29 – خدمات پرکاربرد

فهرست مصادیق خدمات پرکاربرد دارای اولویت دستگاه‌های اجرایی برای بهینه‌سازی و اصلاح فرآیندها توسط سازمان اداری و استخدامی به شرح جدول پیوست است.

تبصره – دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند با مشارکت سازمان اداری و استخدامی کشور نسبت به اصلاح فرایندهای این خدمات حداکثر تا پایان آذرماه 1401 اقدام نمایند.

ماده 30 – کارت هوشمند ملی

به منظور گسترش کاربری کارت هوشمند ملی و برای تسهیل دسترسی پنجره واحد دستگاه‌ها به اطلاعات چاپ شده بر روی کارت هوشمند ملی، سازمان ثبت احوال کشور مکلف است امکان دریافت اطلاعات هویتی اشخاص از تراشه کارت هوشمند ملی را در اختیار پنجره ملی قرار دهد. ارتباط پنجره ملی با کارت هوشمند ملی به صورت غیر برخط و دریافت پین اول کارت به معنی رضایت صاحب کارت برای دریافت اقلام اطلاعات است.

ماده 31 – عدم دریافت تکراری و غیرضروری اطلاعات

دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند در ارائه خدمات خود با اولویت خدماتی که فرایندهای بین دستگاهی دارند با استفاده از داده و اطلاعات پایگاه‌های اطلاعات پایه و حداکثر یکبار ورود داده و اطلاعات اشخاص، از دریافت تکراری و غیرضروری اطلاعات خودداری نمایند. نحوه فراخوانی اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعات پایه و اقلام اطلاعاتی توسط کارگروه تعامل پذیری تعیین می‌شود.

ماده 32 – حذف کاغذ و اخذ مدارک

کلیه دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند رویکرد حذف اخذ مدارک و مستندات غیر الکترونیکی، رونوشت مدارک و تعدد اخذ مدارک در دستگاه مربوط را در اولویت راهبردی خود قرار داده و به طور مستمر پیگیری و نظارت نمایند تا طی 6 ماه آینده به صورت کامل پیاده سازی و اجرایی شود. دبیرخانه شورا با بررسی میدانی گزارش این اقدامات را ماهانه اعلام نماید. بالاترین مقام مسئول هر دستگاه اجرایی وظیفه نظارت و پیگیری حوزه مربوط را خواهد داشت.

ماده 33 – اسناد الکترونیکی معتبر

دستگاه‌های اجرایی که حسب قوانین و مقررات موظف به تحویل اسناد تحویل دادنی از قبیل قرارداد، گواهینامه، مدرک، تأییدیه، مجوز، ابلاغیه یا سایر موارد مشابه به ذینفعان یا متقاضیان هستند، مکلف‌اند به منظور استنادپذیری اسناد تحویل دادنی و پیشگیری از جعل آن و تسریع در صحت سنجی الکترونیک اسناد، ظرف مدت حداکثر شش ماه اسناد تحویل دادنی خود را به صورت سند الکترونیکی معتبر با رعایت قانون تجارت الکترونیکی صادر و به اشخاص تحویل نمایند. یک نسخه قابل استناد از اسناد دیجیتالی که در فرایند خدمت برای ارائه به کاربر تولید می‌شوند، همزمان به کارپوشه ملی ایرانیان نیز باید ارسال شود.

تبصره 1 – اشخاص دریافت‌کننده اسناد الکترونیکی باید به طور مستقل قابلیت بررسی و صحت سنجی در خصوص انکارناپذیری و استناد پذیری سند دریافتی را با استفاده ا ز ابزارهای صحت سنجی داشته باشند.

تبصره 2- متولیان پایگاه‌های اطلاعات پایه در کشور که بر اساس اطلاعات پایه اسناد تحویل دادنی صادر می‌نمایند مکلف به رعایت این ماده در اسناد تحویلی هستند. تعیین موارد استثنا با درخواست دستگاه صادرکننده و تائید کارگروه تعامل پذیری است.

ماده 34 – پذیرش اسناد الکترونیکی

وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت موظف‌اند با رعایت قانون تجارت الکترونیکی اقدامات فنی لازم را جهت پذیرش اسناد الکترونیکی تولیدشده توسط متقاضی یا کاربر از قبیل انواع درخواست، انواع سند/گزارش/ فهرست، اظهارنامه، قرارداد، مکاتبه یا نامه، ظرف مدت 4 ماه ایجاد و دستورالعمل اجرایی آن را برای تصویب به شورای اجرایی ارائه نمایند.

ماده 35 – مدرک تحصیلی الکترونیکی معتبر

تمامی مؤسسات آموزشی و پژوهشی زیر نظر هر یک از وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و دانشگاه آزاد اسلامی و سایر ارائه دهندگان مدارک تحصیلی موظف‌اند به منظور جلوگیری از جعل مدارک و حذف استعلامات کاغذی، مدرک تحصیلی فارغ التحصیلان خود را به صورت سند الکترونیکی معتبر و انکار ناپذیر صادر نمایند.

ماده 36 – مالکیت مادی و معنوی

کلیه حقوق مالکیت مادی و معنوی پنجره واحد دستگاه اعم از نشانی اینترنتی، سامانه نرم‌افزاری باید در اختیار دستگاه اجرایی بوده و ذیل صفحه پنجره اعلام عمومی شود.

تبصره: نحوه مالکیت سامانه با رعایت قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای و مالکیت داده و اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی دستگاه‌ها طبق مصوبات شورای عالی فضای مجازی و قوانین مربوطه تعیین می‌شود.

فصل سوم – نظارت

ماده 37 – پایش مستمر اهداف توسط کمیته نظارتی

دستگاه‌های اجرایی که در این مصوبه تکالیفی بر عهده دارند مکلف‌اند حداکثر تا پایان تیرماه 1401 برنامه اجرایی انجام تکالیف تعیین شده با تأکید بر اصلاح فرایند و ارائه خدمات به صورت الکترونیکی و هوشمند همراه با تعیین نقاط اصلی اجرای برنامه را برای ارزیابی و پایش تحقق تکالیف این مصوبه، به تائید کمیته نظارتی دبیرخانه شورای اجرایی برسانند.

ماده 38 – کمیته نظارتی

به منظور نظارت بر حسن اجرای این مصوبه، کمیته‌ای با مسئولیت دبیر شورا و عضویت نمایندگان سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان اداری و استخدامی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تشکیل می‌شود.

تبصره- کلیه دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند گزارش پیشرفت استقرار پنجره واحد دستگاه، تکمیل پایگاه‌های اطلاعاتی ذی‌ربط، الکترونیکی شدن استعلامات موردنیاز هر خدمات را هرماه به دبیرخانه شورا ارائه نمایند. دبیرخانه شورا مکلف است پس از بررسی و جمع بندی کمیته نظارتی، گزارش پیشرفت اجرای این مصوبه را به صورت ماهانه به ریاست جمهور و اعضای شورا تقدیم نماید.